ری بردبوری: برای از بین بردن تمدن کتاب‌ها را نسوزانید!
ری بردبوری: برای از بین بردن تمدن کتاب‌ها را
نسوزانید!
حسن گل‌محمدی؛ شاعر، مترجم، منتقد و پژوهشگر ادبی در یادداشتی به مناسبت هفته کتاب، از اهمیت قلم، کتاب و کتابخوانی نقش آن در پیشرفت و توسعه جوامع نوشت.
«انسان موجودی اندیشمند و دارای قدرت تفکر و تعقل است. همین صفت وجه تمایز او با سیر مخلوقات به حساب می‌آید. به همین دلیل نیز انسان از نخستین روز آفرینش، زندگی و مسائل مرتبط با آن را از روی تجربه‌ها و دانسته‌های اولیه آغاز کرد و روزبه‌روز با دستیابی به اطلاعات جدید و استفاده از تجربه‌های قبلی، دانش خود را توسعه داد و گام به گام با پشت‌سر گذاشتن مراحل رشد و ترقی، بر مشکلات و گرفتاری‌های زندگی فائق آمد، به‌طوری‌که امروز پا به دنیایی مدرن و پیشرفته گذاشته و می‌توان گفت بسیاری از این دستاورد‌های جدید برگرفته از اندیشه‌ها و تفکرات رشد یافته او در طول تاریخ حیاتش بوده است.
بنا به گواهی تاریخ، ایرانیان از دوران باستان تاکنون در چرخه حیات بشری نقش بارز و تعیین‌کننده‌ای داشته‌اند و با اندیشه‌ها و تفکرات خود به‌عنوان اقوامی تمدن‌ساز و نقش‌آفرین با قدمتی کهن و تاریخی شناخته شده‌اند. آثار مکتوب و غیرمکتوب باقی‌مانده از روزگاران گذشته، گواه بر این مدعاست.
بدیهی است برای انتقال تجربیات حاصل از تداوم زندگی، انسان‌ها همواره به دنبال وسیله‌ای برای انتقال این دانسته‌ها به نسل‌های آتی بوده‌اند. یکی از ابزار‌های بسیار ارزشمند این انتقال، مکتوب کردن تجربه‌های به‌دست آمده برای ماندگاری و استفاده از آن توسط نسل‌های آینده بوده و جامعه انسانی در هر مقطع از تاریخ خود، بسته به زمان و مکان و اطلاعات و تکنولوژی‌های موجود، این تجربیات را ثبت کرده تا توسط سایر آحاد جامعه مورد استفاده قرار گیرد.
با پیدایش خط و استفاده از تصویر برای ثبت و انتقال این دانسته‌ها، دنیای جدیدی به‌روی جوامع بشری گشوده و مسیر رشد و تعالی آن فراهم شد، به‌طوری‌که می‌توان ادعا کرد که رشد و توسعه بشر، مدیون آثار مکتوب و غیرمکتوب باقی‌مانده از دوران‌های مختلف زندگی او بوده است.
در سنوات بعد با پیدایش و اختراع کاغذ و در ادامه دستگاه‌های چاپ، انسان توانست تجربیات و تخصص‌های به‌دست آمده خود را به‌صورت مکتوب و به شکل جزوه، کتاب و موارد دیگر، ثبت و نگهداری کند، به‌طوری‌که امروزه کتاب یکی از ارزشمندترین کالا‌های فرهنگی، علمی و اجتماعی جوامع بشری به حساب می‌آید که تأثیر بسزایی بر میزان آگاهی رسانی و ارتقا سطح بینش و تفکر انسان‌ها دارد و می‌توان گفت این آثار مکتوب از نیاز‌های واقعی زندگی بشری تلقی شده و تداوم حیات بدون آن امکان‌پذیر نیست.
در حال حاضر جوامع فرهنگی به این واقعیت رسیده‌اند که کتاب و کتابخوانی آیینه تمام‌نمای رشد و تعالی فرهنگی و تمدنی به شمار می‌آیند و جوامعی که خواهان پیشرفت و توسعه هستند، راهی جز استفاده از کتاب و کالای فرهنگی مشابه مانند روزنامه و نشریات مختلف ندارند.
نکته حائز اهمیت این است که جوامع مختلف باید برای تولید کتاب و نحوه عرضه آن برای علاقه‌مندان برنامه‌ریزی درست و مناسبی داشته باشند؛ لذا ضرورت نهادینه کردن فرهنگ کتابخوانی باید از کودکی پایه‌گذاری شود و پایه‌های اولیه درست در اشاعه موضوع کتاب و کتابخوانی در نهاد‌های آموزشی از مقاطع اولیه تحصیلی بنیانگذاری شود. تجربه نشان داده که اگر افراد از سنین پایین عمر خود به مطالعه عادت کنند، در سنوات بالاتر این عادت به‌صورت یک فرآیند دائمی درمی‌آید و جامعه به‌سوی توجه به علم و دانش کشیده می‌شود.
در تداوم این روند باید روی چگونگی تولید و انتشار کتاب‌های مورد نیاز جامعه دقت و ممارست خاصی صورت بگیرد و افراد متخصص و دارای تجربه در این رابطه با تشکیل مراکز تحقیقی و پژوهشی نیاز‌های جامعه را تشخیص دهند و نسبت به رفع آن اقدام کنند.
اعداد و ارقامی که در رابطه با میزان مطالعه در کشور ما ارائه می‌شود، تأمل‌برانگیز است و شاید مقایسه آن با آمار‌های جهانی ما را به فکر فرو ببرد. به همین دلیل به منظور اشاعه فرهنگ کتاب و کتابخوانی هرچقدر که کار و کوشش صورت بگیرد باز جا دارد تا این فعالیت‌ها گسترده‌تر شود.
به منظور جبران بخشی از این کمبودها، روز ۲۴ آبان در تقویم رسمی کشور به‌عنوان روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار ثبت شده و امسال نیز از ۲۱ تا ۲۷ آبان‌ماه هفته کتاب برگزار می‌شود. بدیهی است انجام چنین حرکتی می‌تواند تا اندازه مهمی به اشاعه فرهنگ کتابخوانی در کشور کمک کند، ولی به‌نظر نگارنده هر روز ما باید روز کتاب و کتابخوانی نامیده شود و افراد مسئول در هر جا و هر مکانی باید بتوانند در راستای سرعت بخشیدن به تأمین این نیاز، اقدام مقتضی را به عمل آورند.
شایسته آن است که در هر اداره و نهادی محل یا دفتری به نام دفتر کتاب و کتابخوانی ایجاد و نمایشگاهی دائمی از کتاب دایر باشد تا علاقه‌مندان بتوانند کتاب‌های مورد نیاز خود را با قیمت مناسب تهیه کنند.
نکته آخری که باید به آن توجه کرد این است که با توجه به توسعه تکنولوژی چاو و رواج ebook باید بخشی از امکانات تکنولوژیکی و پشتیبانی‌های مالی در این قسمت سرمایه‌گذاری شود تا کتاب‌های دیجیتال نیز جایگاهی در جامعه فرهنگی پیدا کنند و کتاب به‌عنوان یک کالای ضروری در سبد هزینه‌های خانواده‌ها گنجانده شود و سطح آگاهی جامعه در حد استاندارد‌های بین‌المللی رشد پیدا کند و کشور ما نیز از این جهت در ردیف جوامع دیگر قرار گیرد.
در پایان جا دارد که هفته کتاب را به اقشار مختلف جامعه به‌ویژه جوانان و نوجوانان تبریک بگویم و برای جامعه فرهنگی کشورم آرزوی موفقیت‌های بیشتر داشته باشم. این مطلب را با این گفتار ری بردبوری (شاعر معاصر آمریکایی) به پایان می‌برم: «مجبور نیستید برای از بین بردن یک فرهنگ و تمدن کتاب‌ها را بسوزانید، فقط کاری کنید که مردم آن‌ها را نخوانند.»
منبع :
https://www.yjc.news/fa/news/8280067/ری-بردبوری-برای-از-بین-بردن-تمدن-کتاب‌ها-را-نسوزانید